Có một câu hỏi mà tôi nhận được rất thường xuyên trong phòng khám cũng như trên mạng xã hội: “Tại sao có người chỉ dùng một sản phẩm dưỡng là da đã đẹp, còn mình phải kết hợp cả B5 và kem dưỡng mà da mới đủ ẩm?” Nếu bạn cũng đang băn khoăn điều này, tin tôi đi, bạn không hề cô đơn. Nhiều chị em cảm thấy rất hoang mang khi thấy da người khác mịn màng chỉ với một routine tối giản, trong khi làn da của mình lại đòi hỏi thêm nhiều bước hơn để không bị khô căng hoặc bong tróc.
Thực ra, không có một công thức cố định nào dành cho tất cả mọi người. Da mỗi người giống như một cơ thể riêng: có da khoẻ, có da yếu; có da đang trong giai đoạn phục hồi, có da vừa trải qua treatment mạnh; có da dầu bóng cả ngày, nhưng cũng có da khô đến mức căng rát chỉ sau vài giờ. Chính vì vậy, việc cần dùng một bước hay nhiều bước phụ thuộc hoàn toàn vào nhu cầu của da ở thời điểm hiện tại – chứ không phải ai chăm ít thì “giỏi”, ai chăm nhiều thì “sai”.
Da khoẻ: chỉ cần một bước đơn giản cũng có thể đẹp
Những chị em sở hữu nền da khoẻ thường có một đặc điểm chung: hàng rào bảo vệ da hoạt động ổn định và tuyến dầu cân bằng. Da không bị mất nước nhanh, ít nhạy cảm, ít kích ứng và khả năng tự phục hồi tốt. Với nhóm da này, đôi khi chỉ cần một lớp dưỡng mỏng hoặc một sản phẩm chứa B5 nhẹ nhàng là đủ duy trì sự mềm mướt của làn da cả ngày.
Lý do là vì hàng rào bảo vệ da của họ đang nguyên vẹn. Khi hàng rào này hoạt động tốt, da có thể tự khóa ẩm và hạn chế thoát nước qua biểu bì. Điều này giúp da duy trì độ ẩm tự nhiên mà không cần quá nhiều lớp dưỡng. Do đó, những người thuộc nhóm da này thường “dễ đẹp” và thấy routine càng đơn giản càng hợp.
Tuy nhiên, không phải ai cũng may mắn như vậy. Những người có da khô, da nhạy cảm hoặc da vừa trải qua peel, laser, treatment mạnh sẽ có nhu cầu hoàn toàn khác.
Da khô – nhạy cảm – mất nước: chỉ dùng B5 là chưa đủ
Panthenol (Vitamin B5) nổi tiếng với khả năng làm dịu da, giảm đỏ, giảm rát và hỗ trợ phục hồi. Với những nền da yếu hoặc vừa trải qua tác động mạnh, B5 đúng là một “trợ thủ” rất cần thiết. Nhưng nhiều người nhầm lẫn rằng B5 dùng một mình là đủ để dưỡng ẩm. Đây là hiểu lầm rất phổ biến.
Về bản chất, B5 không phải là một chất giữ nước mạnh. Nó giúp da cảm thấy dễ chịu hơn, giảm kích ứng và thúc đẩy phục hồi, nhưng khả năng tạo lớp màng khóa ẩm của B5 rất hạn chế. Điều đó có nghĩa là sau khi da được làm dịu, nếu không có thêm một lớp dưỡng ẩm phù hợp, lượng nước trong da vẫn có thể bị bốc hơi rất nhanh. Hậu quả là da vẫn khô, căng, bong nhẹ hoặc cảm giác thiếu ẩm chỉ sau vài giờ.
Đây là lý do vì sao nhiều chị em thoa B5 xong thấy “ổn” trong một lúc, nhưng đến cuối ngày da vẫn sần, thiếu mịn hoặc makeup không mướt. Lúc này, kem dưỡng ẩm đóng vai trò như lớp màng bảo vệ, giúp khóa lại toàn bộ độ ẩm mà B5 đã hỗ trợ đưa vào da. Khi B5 phục hồi – kem dưỡng khóa ẩm – hai thành phần này sẽ phát huy tác dụng mạnh nhất khi kết hợp cùng nhau.
Da sau treatment: lúc da cần cả phục hồi và khóa ẩm
Nếu bạn vừa peel, laser, phi kim, lăn kim, điều trị nám hoặc dùng treatment mạnh (retinoid, acid nồng độ cao…), da chắc chắn sẽ yếu hơn bình thường. Khi đó, hàng rào bảo vệ da bị ảnh hưởng, khả năng giữ ẩm giảm rõ rệt và tốc độ mất nước qua da tăng lên.
Ở những giai đoạn như vậy, chỉ dùng một sản phẩm chắc chắn là không đủ. Da đang cần hai nhiệm vụ song song:
-
Phục hồi mô tổn thương, làm dịu sưng đỏ, giảm rát – nhiệm vụ của B5.
-
Giữ lại độ ẩm, hạn chế thoát nước, tạo môi trường để da tái tạo tốt hơn – nhiệm vụ của kem dưỡng.
Thiếu một trong hai, tiến trình phục hồi sẽ chậm và kết quả treatment có thể không như mong đợi. Đây là lý do bác sĩ thường kê B5 song song với kem dưỡng trong các phác đồ sau điều trị.
Vậy rốt cuộc, da bạn nên dùng một bước hay hai bước?
Câu trả lời phụ thuộc vào trạng thái da của bạn, chứ không phụ thuộc vào việc trend đang là đơn giản hay nhiều bước. Điều quan trọng nhất là hiểu da đang cần gì, đang thiếu gì và đang ở giai đoạn nào.
Nếu bạn thuộc nhóm da dầu khoẻ, ít kích ứng, không treatment mạnh, ngủ đủ và sống trong môi trường ít ô nhiễm, có thể bạn chỉ cần một sản phẩm dưỡng là da đã mịn màng. Nhưng nếu bạn thường xuyên căng rát sau rửa mặt, hay bong nhẹ vào buổi sáng, makeup dễ tróc, da đỏ khi gặp gió hoặc ánh nắng – da bạn đang yếu. Và khi hàng rào bảo vệ da chưa ổn định, bắt buộc bạn phải kết hợp B5 để phục hồi cùng kem dưỡng để khóa ẩm.
Một routine tối giản nhưng thiếu bước cần thiết sẽ không hiệu quả. Một routine thật nhiều bước nhưng không đúng nhu cầu của da cũng dễ gây kích ứng và bít tắc. Vì vậy, chăm da không phải thi xem ai ít bước hơn hay ai dùng nhiều sản phẩm hơn, mà là chăm đúng với nền da của mình.
B5 và kem dưỡng: mỗi loại một vai trò riêng biệt
Nhiều chị em thường nghĩ rằng “cứ ẩm là được”, nhưng trong da liễu, ẩm chia thành hai phần: ẩm sâu và ẩm bề mặt. B5 hỗ trợ cấp ẩm sâu và phục hồi mô. Kem dưỡng ẩm giúp bảo vệ bề mặt và khóa lại lượng nước đó. Da chỉ thực sự mềm, mịn, bóng và ít khuyết điểm khi hai phần này phối hợp nhịp nhàng.
Bạn có thể hình dung da như một chậu cây. B5 giống như nước thấm vào đất, còn kem dưỡng giống như lớp phủ trên mặt đất để hạn chế nước bốc hơi. Nếu thiếu nước, cây héo. Nếu có nước nhưng không giữ lại, cây vẫn héo. Đó chính là lý do nhiều người chỉ cần một sản phẩm là da đẹp, trong khi người khác cần cả hai mới đủ.
Da thay đổi theo thời điểm, routine cũng nên thay đổi theo
Điều thú vị là da không cố định. Mùa hanh khô da cần nhiều dưỡng hơn mùa hè. Sau khi điều trị da cần phục hồi nhiều hơn bình thường. Khi căng thẳng, mất ngủ, dùng retinoid hoặc tẩy da chết quá mạnh, da có thể yếu tạm thời. Khi đó, routine cần được điều chỉnh. Rất nhiều chị em thấy da “tự nhiên xấu hơn trước”, nhưng thực tế chỉ là da đang cần nhiều ẩm hơn, cần được phục hồi nhiều hơn — nhưng routine thì vẫn giữ nguyên như giai đoạn da khỏe mạnh.
Điều quan trọng là lắng nghe da. Nếu da căng, khô, rát, dễ đỏ, nổi mụn do khô, hoặc makeup không ăn — đó là dấu hiệu rõ ràng rằng da cần nhiều hơn một bước dưỡng.
Không có một công thức cố định nào áp dụng cho tất cả mọi người. Điều quan trọng nhất là bạn hiểu đúng nhu cầu của da mình. Nếu da đang khoẻ và cân bằng, một sản phẩm dưỡng là đủ. Nhưng nếu da đang yếu, nhạy cảm hoặc sau treatment, việc kết hợp B5 để phục hồi cùng kem dưỡng để khóa ẩm là điều rất cần thiết để da cải thiện nhanh hơn, khoẻ hơn và mướt hơn.
Nếu bạn chưa chắc mình thuộc nhóm da nào hoặc nên dùng một hay hai bước, bạn có thể chia sẻ tình trạng da, thói quen chăm sóc hiện tại và sản phẩm đang dùng. Tôi sẽ giúp bạn đánh giá để biết da đang cần gì ngay lúc này — tránh chăm quá ít hoặc quá nhiều khiến da không tiến triển như mong muốn.
Chăm da đúng không khó. Khó nhất là hiểu đúng nhu cầu của da mình và bạn hoàn toàn có thể làm điều đó với một chút hướng dẫn từ chuyên gia.