Nám má là vấn đề không còn quá xa lạ đối với phụ nữ. Đó là tình trạng da xuất hiện những đám màu nâu hoặc màu xám nâu trên da. Thực chất, nám da là một dạng của rối loạn tăng sắc tố. Nám da có thể bị ở khắp mọi nơi nhưng chủ yếu hay gặp ở vùng mặt đặc biệt là vùng gò má.
Ngoài ra, bệnh cũng có thể gặp ở những vị trí khác nhau trên cơ thể. Đặc biệt là vùng da thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: da vùng cánh tay hay cổ. Nám da thường gặp nhất ở phụ nữ 20-50 tuổi (phụ nữ trong độ tuổi sinh sản). Trong đó nám da ở phụ nữ có thai và nám da sau sinh khá phổ biến. Nam giới ít khi bị nám da hơn nữ giới.
Cơ chế hình thành nám da
Là do tăng melanin – một loại sắc tố, chúng quyết định màu da và tóc của người. Melanin được tạo ra từ tế bào da có tên là melanocytes (tế bào biểu bì hắc tố). Chúng có vị trí nằm rải rác dưới đáy của thượng bì. Melanine cần có sự tác động của men Tyrosinase cùng tia cực tím từ ánh nắng mặt trời. Melanin có chức năng bảo vệ cho da khỏi các tác động xâm hại từ môi trường bên ngoài. Và đặc biệt là tia UV của ánh sáng mặt trời. Tuy nhiên việc tăng sản xuất melanin lại khiến da xuất hiện những mảng nám. Gây mất thẩm mỹ khiến chúng ta cảm thấy ái ngại và tự ti.
Mặc dù chỉ có một cơ chế chung gây lên nám. Nhưng hiện nay vẫn có rất nhiều giả thuyết đặt ra về vấn đề nguyên nhân gây lên nám. Các nguyên nhân này chưa thực sự rõ ràng nhưng được chứng minh là có ảnh hưởng tới việc tăng nguy cơ xuất hiện nám. V à khiến nám đậm màu hơn. Trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ giúp các bạn hiểu rõ hơn về các nguyên nhân chính gây ra nám. Từ đó có các biện pháp phòng tránh và điều trị nám hiệu quả.
Nguyên nhân hình thành nám má
Nguyên nhân Nám má do Ánh nắng:
Các loại tia UV
Ánh nắng mặt trời hay các ánh sáng xanh chứa tia UV. Đặc biệt là các tia như UVA( bước sóng 380-315 nm) có thể gây lão hoá da, UVB( bước sóng 351-280 nm) gây tổn thương da, UVC ( bước sóng 280-100 nm) gây ung thư da. Bản chất của melanin là sinh ra để bảo vệ da.
Khi da tiếp xúc với tia cực tím, theo phản xạ bảo vệ cơ thể sẽ tăng tiết melanin. Và Khi Melanin đẩy lên bề mặt da. Các tế bào hắc sắc tố này sẽ hấp thụ tia UV chuyển hóa năng lượng. Điều này làm giảm tác động của tia cực tím lên da. Melanin được sản sinh càng nhiều thì sự bảo vệ da càng tốt nhưng ngược lại. Do sự tập trung quá nhiều hắc sắc tố để tạo thành hàng rào bảo vệ da thì lại khiến cho da bị sạm đi. Đó là lý do giải thích vì sao các bạn phải làm các công việc thường xuyên phải tiếp xúc với ánh nắng ở cường độ cao lại thường dễ bị nám hơn.
Nguyên nhân Nám má do Chống nắng sai cách:
Ánh nắng là kẻ thù số 1 của làn da. Chính vì vậy kem chống nắng là cứu tinh và vô cùng cần thiết cho làn da của mỗi người. Tuy nhiên việc sửdụng kem chống nắng sai cách lại chính là nguyên nhân khiến nám da trầm trọng hơn. Bởi nó tạo ra tâm lý chủ quan về việc bản thân đã dùng kem chống nắng nên không ngại ra nắng. Và điều này vô tình tạo điều kiện cho ánh nắng làm hại làn da của bạn. Một số ví dụ về việc dùng kem chống nắng sai cách như:
Nguyên nhân gây nám má – Sử dụng không đủ lượng kem chống nắng:
Các bạn thường chỉ bôi một lớp mỏng kem chống nắng trên da và tin rằng da đã được bảo vệ an toàn. Tuy nhiên lượng kem chống nắng theo FDA khuyến cáo là 2mg/cm2. Các bạn nên nhớ quy tắc “muỗng cà phê” áp dụng khoảng 1 muỗng cà phê kem chống nắng cho vùng mặt và cổ. 2 muỗng cà phê vào thân trước và sa. 1 muỗng cà phê cho mỗi chi trên và 2 muỗng cà phê cho mỗi chi dưới.
Ra ngoài ngay sau khi bôi kem chống nắng. Kem chống nắng dù vật lý hay hoá học cũng cần thời gian để tạo màng bảo vệ. THời gian là khoảng 15 đến 30 phút. Chính vì vậy ra ngoài ngay sau khi dùng kem chống nắng chắc chắn đã là một sai lầm.
Chỉ bôi một lần cho cả ngày: vì các loại kem chống nắng đều bị rửa sạch sau khi ra mồ hôi hoặc bơi lội, rửa mặt nên việc bôi lại kem chống nắng khoản 2h một lần tuỳ vào môi trường hoạt động là vô cùng cần thiết.
Sai lầm trong sử dụng kem chống nắng – nguyên nhân nám má quan trọng
Chỉ sử dụng kem chống nắng khi có nắng và không sử dụng kem chống nắng vào mùa đông, ngày mưa hay không sử dụng kem chống nắng khi ở trong nhà: đây là một sai lầm nghiêm trọng bởi ngay cả khi không có nắng thì mặt trời vẫn chiếu ra tia UV. Đó là các tia mà mắt ta không nhìn thấy có thể xuyên qua mấy, qua tường. Đặc biệt là từ các ánh sáng xanh phát ra từ màn hình điện thoại, máy tính, và các thiết bị điện tử mà chúng ta vẫn hay sử dụng cũng phát ra các tia UV này.
Nguyên nhân Nám má Nội tiết:
Nám da sinh ra do sự rối loạn nội tiết dẫn đến sự mất cân bằng các hormone trong cơ thể mà hình thành nên các nốt tăng sắc tố trên bề mặt da. Sự hình thành của nám liên quan chủ yếu đến estrogen – một hormone sinh dục quan trọng trong cơ thể.
Estrogen ngoài vai trò liên quan đến các chức năng sinh dục của cơ thể, nó còn có khả năng ức chế sự sản sinh hormone MSH (hormone gây kích thích tăng sản xuất melanin dưới da). Bởi nguyên do nào đó gây giảm estrogen trong cơ thể(đặc biệt trong thai kỳ, khi mãn kinh,sử dụng thuốc tránh thai…). Không ức chế được MSH, lúc này lượng tế bào hắc sắc tố melanin được sản xuất. Khi không kiểm soát rồi đẩy dần lên trên bề mặt da hình thành nên nám.
Chính vì vậy phụ nữ mang thai, phụ nữ tiền mãn kinh, mãn kinh và phụ nữ sử dụng hoocmon để tránh thai là những đối tượng rất dễ mắc phải nám má nội tiết.
Nguyên nhân Nám má Do thuốc:
Một số loại thuốc có tác dụng phụ gây nám má như: các thuốc tránh thai chứa Progestin thế hệ cũ ,thuốc chữa loạn thần clopromazin và thuốc chữa dị ứng phenothiazin, các loại thuốc nhóm kháng sinh cyclin…. Không nên tuỳ ý sử dụng các loại thuốc này khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ. Và nên dừng khi thấy xuất hiện nám.Không nên sử dụng thuốc tránh thai kéo dài. Để giảm thiểu tối đa tác dụng không mong muốn của các loại thuốc này.
Nguyên nhân Nám má do thủ thuật:
Hiện nay có rất nhiều thủ thuật xâm lấn được đánh giá cao do có nhiều thành tựu trong ngành thẩm mỹ. Tuy nhiên các thủ thuật này nếu không được thực hiện bởi bác sĩ có tay nghề chắc. Và được chăm sóc sau khi làm thủ thuật tốt lại chính là nguyên nhân gây lên nám. Các thủ thuật này thường tạo ra các vi tổn thương. Sau đó kích thích da tăng sinh melanin để bảo vệ da, chính vì vậy sẽ gây ra các mảng nám.
Các thủ thuật dễ xảy ra biến chứng tạo nám sau khi làm như: peel da, phi kim, laser,…. Để giảm thiểu tối đa biến chứng gây nám của các thủ thuật này, các bạn nên chọn địa chỉ phòng khám uy tín. Tuân thủ theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Đặc biệt là chống nắng đúng cách và sử dụng thêm các sản phẩm dưỡng trắng.
Tổng kết các nguyên nhân nám má
Tóm lại, có rất nhiều nguyên nhân gây ra nám da như do ánh nắng mặt trời. Do chống nắng sai cách, do nội tiết, do tác dụng phụ của thuốc và do thủ thuật. Tuy nhiên dù do bất cứ nguyên nhân nào đều có điểm chung. Nám da mỗi loại đều do cùng một cơ chế là tăng sự hoạt động của tế bào sắc tố da melanin. Vì thế hiểu biết về các nguyên nhân gây ra nám sẽ giúp bạn có cách phòng ngừa và điều trị nám một cách hiệu quả nhất.