Isotretinoin thuốc uống là loại mà hiện nay các bạn được kê rất nhiều ở các bệnh viện da liễu cũng như các phòng khám da liễu. Vậy thì nó có thực sự tốt và điều trị được mụn như mọi người đồn thổi hay không? Chúng ta hãy cùng làm sáng tỏ!
Nếu như đây là lần đầu tiên các bạn biết đến kênh này, thì xin giới thiệu thêm là bác sĩ có 1 fanpage tên là Bác Sĩ Hiếu và một cộng đồng chăm sóc da khoa học. Các bạn có thể tham gia group đó. Và tự tìm hiểu các bài tham khảo hướng dẫn chăm sóc da khoa học cho chính mình. Cùng đến với bài chia sẻ thôi.
>>> Xem thêm chia sẻ của Bác sĩ Hiếu tại:
Tại sao lại phải dùng isotretinoin trong điều trị mụn?
Điều đầu tiên, chúng ta cần phải hiểu là tại sao lại phải dùng isotretinoin trong điều trị mụn? Lý do chính là isotretinoin có bản chất là Retinoid, là dẫn xuất của vitamin A. Như các bạn biết, có 4 nguyên nhân chính gây ra mụn: thứ nhất là tăng tiết bã dầu tức là da mình tiết nhiều dầu nhờn hơn, thứ hai là liên quan đến sự bít tắc tức là khi tuyến bã rất nhiều nhưng cổ nang lông bít tắc thì dầu sẽ không thể thoát ra được sẽ hình thành nên mụn, còn nếu cổ nang lông thông thoáng thì nguy cơ bị mụn cũng thấp hơn, điều thứ ba liên quan đến p-acnes, điều thứ tư liên quan đến yếu tố viêm.
Isotretinoin có hiệu quả gì trong đó?
Bản chất, cơ chế chính của isotretinoin là giúp ức chế tuyến bã, làm cho tuyến bã hoạt động chậm đi, làm cho tuyến bã teo đi, từ đó sẽ làm cho tuyến bã giảm tiết thực sự. Khi uống isotretinoin các bạn sẽ nhận thấy các dấu hiệu rất dễ nhận biết:
- Đầu tiên, các bạn cảm thấy da bắt đầu khô, nứt nẻ nhiều hơn và chúng ta cần phải dùng nhiều dưỡng ẩm hơn;
- Thứ hai là giảm tiết các loại dịch như giảm tiết dịch mắt thì làm cho các bạn có cảm giác mắt khô hơn, nhìn mờ hơn; giảm tiết các tuyến nước bọt làm cho chúng ta bị đắng miệng và ăn không ngon, ngoài ra còn có giảm tiết dịch âm đạo hay giảm tiết dịch mũi làm cho mũi khô hơn và đặc biệt cũng khiến cho môi bị khô, nứt nẻ.
Vậy thì, cơ chế chính là giảm tiết dầu và giảm các tuyến nhầy, nên sau khi uống isotretinoin thì da đã bị khô hết, tuyến bã không hoạt động nữa, da không còn nhờn nữa thì mụn khỏi là điều đương nhiên. Trong phác đồ chuẩn của thế giới hoặc là các phác đồ cập nhật mới nhất về mụn trứng cá của Mỹ năm 2018 thì retinoid vẫn đứng đầu bảng trong việc chúng ta điều trị mụn và đương nhiên cơ chế điều trị mụn chúng ta đã nói tới như trên. Để các bạn có thể điều trị khỏi thì cần phải lưu ý, nếu như đã xác định theo đuổi isotretinoin thì chúng ta cần phải đáp ứng liều từ 150-180mg trên một cân nặng. Các bạn nên dựa theo cân nặng của mình để có thể tự tính toán liều lượng cần uống vừa đủ. Nếu chúng ta nặng khoảng 50 kg, uống viên 20mg/ ngày thì tương đương tổng liều chúng ta cần uống là khoảng 9000mg (= 180×50), tương đương với hơn 1 năm mới uống đủ liều, còn nếu uống với liều 40mg/ngày thì các bạn cần phải uống tương đương 225 ngày tức là khoảng hơn 7 tháng mới đủ liều.
Các bạn biết là nếu như đã xác định uống isotretinoin điều trị mụn thì cần xác định là thời gian điều trị và sử dụng thuốc nó kéo dài ít nhất là trên 6 tháng. Nếu các bạn chỉ uống dưới 3 tháng thì hầu như không có hiệu quả. Hiện nay có rất nhiều các phác đồ uống isotretinoin giảm liều, uống trong thời gian ngắn, nhưng với phác đồ chuẩn thì thông thường phải là liều ít nhất từ 6 tháng trở lên thì mới hy vọng việc khi mình dùng thuốc thì nó không bị tái lại. Vì cơ chế chính của isotretinoin là giảm tiết dầu nên khi các bạn dừng thuốc khoảng từ 2-3 tháng thì da lại bắt đầu tiết dầu trở lại, da sẽ cực kỳ nhờn.
Chính điều này làm cho tình trạng mụn tái phát, ngoài ra còn rất nhiều các nguyên nhân khác mà trong y văn không nhắc đến, trong nghiên cứu có nói là khi dừng isotretinoin sẽ có một vài dấu hiệu nào đó kích hoạt dẫn đến mụn tái phát trở lại. Chính vì thế, chúng ta phải uống đủ liều thì tuyến bã nó teo đi tối đa thì dừng thuốc sẽ hạn chế bị tái lại. Sau này những yếu tố ảnh hưởng đến mụn như chế độ ăn, lối sống, sinh hoạt, hay những điều liên quan đến nội tiết thì nó cũng có thể ảnh hưởng đến việc có mụn như bình thường. Vậy nên các bạn cần phải cân nhắc isotretinoin về cách sử dụng, và hiểu rõ nó.
Những lầm tưởng hay gặp
- Điều số 1: isotretinoin điều trị mụn luôn khỏi. Điều này là không phải
- Điều số 2: Dùng isotretinoin khỏi rồi và sẽ khỏi vĩnh viễn. Điều này đương nhiên là không thể
- Điều số 3 là không có cách trị mụn nào khác ngoài isotretinoin, bắt buộc phải dùng nó. Vì hiện nay cũng có rất nhiều cách điều trị được mà không cần dùng isotretinoin, nên điều này cũng không đúng
- Điều số 4 là nêu sử dụng isotretinoin trong thời gian ngắn có phối hợp với các thuốc khác được không? Câu trả lời là được bởi vì khi dùng isotretinoin uống, nếu chúng ta biết cách khéo léo phối hợp với các phương pháp đường bôi như là các loại tẩy da chết hay các loại AHA, BHA, hay các kháng sinh thì nó sẽ giúp cho việc kiểm soát của chúng ta dễ dàng hơn.
Nếu dùng isotretinoin sẽ có những vấn đề gì xảy ra?
Các bạn cần lưu ý một điều vô cùng quan trọng đó là cơ chế giảm tiết bã thì nó còn làm tăng quá trình cốt hóa của xương, điều này sẽ khiến cho các bạn nam dưới 15 tuổi và nữ dưới 12 tuổi dùng isotretinoin sẽ có nguy cơ bị giảm chiều cao tối đa có thể của các bạn.
Với các bạn nữ khi uống isotretinoin phải tránh thai tuyệt đối và khi dừng thuốc thì phải 1 tháng sau mới được mang thai lại. Lý do là vì isotretinoin có đặc tính làm tăng khúc hóa xương, nên đang ở trạng thái bào thai, việc cốt hóa xương sẽ làm cho xương sọ không phát triển. Đối với một thai nhi có xương sọ không phát triển thì cũng tương đương với việc thai lưu. Chính vì thế khi các bạn đang có kế hoạch sinh em bé thì không dùng isotretinoin được. Nếu dùng isotretinoin mà có bầu sẽ phải bỏ thai.
Tác dụng không mong muốn khi dùng isotretinoin
Bản chất cơ chế chính của isotretinoin là bảo thải trực tiếp qua gan, chính vì thế làm men gan tăng cao. Những chỉ số mình cần lưu ý là AST, ALT. Nếu như khi uống isotretinoin khoảng 2 tháng, các chỉ số này sẽ tăng lên khoảng 60-80, nhưng không phải ai cũng tăng lên như thế, và chúng ta cần phải uống thêm bổ gan trong quá trình điều trị và phải xét nghiệm men gan đều đặn 2 tháng 1 lần để có thể theo dõi, không để cho men gan tăng quá cao vào biết để có thể dừng thuốc kịp thời.
Điều tiếp theo là chính vì cơ chế ức chế tuyến bã và giảm tiết dầu làm cho da bị khô và môi nẻ thì chúng ta cần phải sử dụng thêm dưỡng ẩm, dưỡng môi, thuốc nhỏ mắt làm cho niêm mạc mắt được sáng hơn, làm cho da ẩm hơn. Ngoài ra trong hộp thuốc đựng isotretinoin đều có tờ hướng dẫn sử dụng, chúng ta cần phải đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng để xem chúng ta cần phải uống, phòng tránh như thế nào.
Một vài lưu ý khi dùng isotretinoin
Một vài tình trạng mà chúng ta cần phải lưu ý là đối với các bạn nam có rối loạn lipid máu, trong quá trình dùng isotretinoin chúng ta cũng cần phải làm thêm một số xét nghiệm về mỡ máu bởi vì retinoid có khả năng ngấm, thẩm thấu, lưu trữ ở trong mô mỡ, tức là khi uống vào trong cơ thể thì không phải nó sẽ chuyển hóa hoàn toàn qua gan mà nó sẽ có một phần lưu trữ ở trong mô mỡ. Đó chính là lý do tại sao mà chúng ta phải dừng một tháng thì mới mang bầu được, bởi vì thuốc nó vẫn còn lưu lại trong mô mỡ rất nhiều và nó tiếp tục giải phóng ra ngoài cơ thể.
Điều đó cũng là nguyên nhân của việc chúng ta uống isotretinoin thì có nguy cơ rối loạn mỡ máu rất cao. Tóm lại, các bạn cần phải xét nghiệm các chỉ số sau định kỳ: triglyceride, chỉ số axit béo, ngoài ra có thể xét nghiệm thêm chỉ số cholesterol. Khi dùng Isotretinoin đường uống các bạn cần phải cân nhắc rất nhiều khía cạnh và các khía cạnh đó là:
- Thời gian dùng thuốc phải trên 6 tháng
- Không được mang bầu
- Tuổi dùng thuốc của nam là trên 15 và nữ trên 12
- Các tác dụng không mong muốn là khô da, khô mắt, khô môi, khô dịch tiết âm đạo là điều bình thường
- Khi dùng isotretinoin vẫn có thể tái lại như bình thường
Hi vọng các bạn sẽ có thêm nhiều kiến thức về isotretinoin điều hướng cũng như là biết được khi nào mình nên dùng và tại sao mình dùng nó. Nếu đã dùng isotretinoin đường uống thì mình cần phải cân nhắc và ngoài ra có rất nhiều phương pháp điều trị tân tiến hiện nay vẫn có thể trị được mụn mà không cần phải kiêng quá nhiều thứ.
Thông tin liên hệ
Bác sĩ Hiếu
- Inbox: m.me/drhieu.aesthetic
- Hotline: 0849.86.8282
- Youtube: bacsihieu.vn/youtube
- Group cộng đồng chăm sóc da khoa học: https://www.facebook.com/groups/congdong.chamsocda.khoahoc